ԱԼԻՆԱ ԻԳԻԹԵԱՆ, միջազգային եւ միջմշակութային տնօրինումի ուսանողուհի
ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ՅԻՇԱՏԱԿԻ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
Մեր պատմութեան սեւ էջերը գիտնալը, վերապրիլը, սորվեցնելը, յիշողութեան սեղանին անընդհատ բերելը պարտականութի՞ւն է։
Շատ կարեւոր է, որ հայերը գիտնան, վերյիշեն եւ ուսուցանեն իրենց պատմութեան մութ էջերը: Որպէս նման վայրագութիւն կրած ժողովուրդ՝ անոնց պարտքն է հաշտուիլ պատմութեան հետ եւ թոյլ չտալ, որ այս ողբերգութիւնը մոռացութեան մատնուի։
Նախ, հայերուն համար կարեւոր է իմանալ սեփական ժողովուրդին պատմութիւնը, որպէսզի հասկնան իրենց ինքնութիւնն ու տեղը աշխարհի վրայ։ Առանց իրենց պատմութեան ճիշդ ըմբռնման՝ հայերը չեն կրնար լիովին գնահատել իրենց մշակոյթը, լեզուն և ժառանգութիւնը: Ուսուցանելով իրենց պատմութեան մութ էջերը՝ անոնք կրնան յիշել իրենց ուժը, իրենց տոկունութիւնը եւ գոյատեւելու եւ բարգաւաճելու կարողութիւնը՝ հակառակ դժուարութիւններուն:
Ուսուցանելով իրենց պատմութեան մութ էջերը՝ հայերը կրնան համաշխարհային գիտակցութիւն ստեղծել Հայոց ցեղասպանութեան մասին։ Մանկավարժները կրնան օգնել երիտասարդ սերունդներուն հասկնալու Ցեղասպանութեան ազդեցութիւնը հայերու եւ ողջ աշխարհի վրայ: Անոնք կրնան նաեւ ընդգծել մշակոյթներու, կրօններու եւ ժողովուրդներու միջեւ հանդուրժողականութեան, փոխըմբռնման եւ խաղաղութեան կարեւորութիւնը:
Վերջապէս, կարեւոր է, որ հայերը թոյլ չտան, որ անցեալի ցաւն ու տառապանքը զիրենք խանգարեն ապրելու ներկայի մէջ: Յարգելով իրենց անցեալը՝ անոնք կրնան աւելի դրական ապագայ կառուցել իրենց ժողովուրդի եւ ընդհանրապէս մարդկութեան համար: Իրենց պատմութենէն դասեր քաղելով եւ հաշտութիւն փնտռելով՝ անոնք կրնան կամուրջներ կառուցել համայնքներու միջեւ եւ նպաստել, որ մարդոց միջեւ հաստատուին խաղաղութիւն ու փոխըմբռնում։
25 Ապրիլ 2023
ՎԱՉԷ ՔԷՆԷՃԵԱՆ, ելեւմտագիտութեան ուսանող
ԱՄԲՈ՞ՂՋ ՃՇՄԱՐՏՈՒԹԻՒՆԸ
Բարոյական սկզբունքներու համեմատ անհրաժե՜շտ է ճշմարտութիւնը ըսել։ Բայց եւ այնպէս կան պարագաներ, երբ ճշմարտութիւնը անձին աւելի ցաւ կը պատճառէ քան օգուտ։ Կան պարագաներ, երբ սուտը միջոց է պաշտպանելու անձին ապահովութիւնը, երբեմն՝ պարզապէս կեանքը, կամ կը պահպանէ երկու անձերու վստահութեան կապը։
Մեր երիտասարդական ժողովի ընթացքին խօսեցանք այս նիւթին մասին եւ եկանք այն եզրակացութեան, որ մեր ազգին պատմութեան սոսկալի, անգութ եւ գազանային իրականութիւնները մեր զաւակներուն պատմելու համար նկատի ունենալու ենք քանի մը կէտ. նախ՝ անոնց տարիքը, անոնց հասունութեան մակարդակը, ապա պատմութիւնը ըմբռնելու անոնց կարողութիւնը եւ զգայնութիւնը։
Այսպէս, ոմանք կը մտածեն, որ կարեւոր է պատմութեան, անցեալի դէպքերու, ներառեալ՝ հայոց ցեղասպանութեան մանրամասնութիւնները փոխանցել նոր սերունդին, որովհետեւ ասիկա կրնայ նպաստել մեր հաւաքական յիշողութեան պահպանման, ու նաեւ արգելք ըլլալ նման դէպքերու կրկնութեան։ Նոյնքան կարեւոր է ասիկա ընել յարմար եղանակով, հաշուի առնելով դիմացինին զգայնութիւնը եւ հասկացողութեան չափը։
Ինչ կը վերաբերի փոքր երեխաներուն հետ տարուող աշխատանքին, նախընտրելի է անշուշտ ցեղասպանութեան սարսափելի մանրամասնութիւններուն մէջ չմտնել, այլ՝ պատրաստել անոնց միտքը հանդուրժողութեան, յարգանքի եւ հասկացողութեան գաղափարներուն։
Տարիքով քիչ մը աւելի մեծերուն յարմար կ’ըլլայ աւելի մանրամասնութեամբ բացատրել պատմական իրողութիւնները, նոյն ատեն նիւթ ընելով ցեղասպանութեան առնչուած բարոյական խնդիրները։
Վերջապէս, ծնողներուն կ’իյնայ որոշել, թէ ինչպէ՞ս պիտի խօսին իրենց զաւակներուն հետ ցեղասպանութեան մասին։ Բայց նորէն շեշտեմ, որ ատիկա ըլլալու է մեծ զգուշութեամբ, մտածուած ձեւով եւ մանաւանդ հաշուի առնելով անոնց ըմբռնողութեան աստիճանը եւ պատմական այս նիւթին մօտենալու պատճառները։
Կարծիքովս, իբրեւ հայ պարտականութիւն ունինք տէր կանգնելու մեր պատմութեան։ Հետեւաբար անհրաժեշտ է մեր ժողովուրդին, նոյնիսկ մեր ընտանիքին պատմութեան կարելի եղածին չափ ամբողջ իրականութիւնը յայտնել մեր զաւակներուն։ Ճշմարտութիւնը պէտք է ըսուի, միշտ, արդիւնքը ըլլայ աղիտալի կամ օգտաշատ։
1 Մայիս 2023