ՊԱՏԱՆԵԿԱՆ ԵՒ ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱԿԱՆ ՀԱՐԹԱԿ

Հեթանոսական-քրիստոնէական. Մաս Բ. եւ վերջ

Էրիկ Մինասեան, Լիւքա Եարանուշ, Օֆելիա Գասպարեան, Էրիկ Յակոբեան,
Դպրոցասէր վարժարան, 8-րդ դասարան

Ամանոր - Նաւասարդ - Խաղողօրհնէք

Հին հայերու ամանորը կը կոչուէր Նաւասարդ, մեծ շուքով կը տօնուէր Օգոստոս 11-ին եւ նուիրուած էր մայր աստուածուհի Անահիտին։
Հայկական դիցաբանութեան մէջ Անահիտը կը համարուի պտղաբերութեան, ծննդաբերութեան, վաղ շրջանին՝ նաեւ պատերազմի աստուածուհի։ Անահիտ Արամազդի դուստրն էր, որոշ տուեալներու համաձայն՝ անոր կինը։
Հայերու կողմէ շատ սիրուած աստուածուհի էր, զայն կոչած էին Ոսկեմայր, Սնուցող մայր, Մեծ տիկին, Ոսկեծղի, Ոսկեմատն։
Նաւասարդը հայոց նոր տարին էր։ Այդ տօնը կապուած էր բերքի հասունացման եւ կը համարուէր մայր Անահիտի գլխաւոր տօնը։ Անոր նուիրուած մեհեաններուն շուրջ կը հաւաքուէին ուխտաւորներ, կը կատարուէին ծիսակատարութիւններ, կը մատուցուէին աղօթքներ, երգերու եւ խնճոյքի ընկերակցութեամբ։
Քրիստոնէութեան հաստատումէն ետք Նաւասարդը վերացաւ, Անահիտի պաշտամունքը վերածուեցաւ Մարիամ Աստուածածնայ վերափոխման տօնին։ Ըստ քրիստոնէական աւանդութեան, Գաբրիէլ հրեշտակը, որ տարիներ առաջ Մարիամին աւետած էր Յիսուսի ծնունդը, անգամ մըն ալ երեւցաւ անոր, յայտնելու, որ շուտով պիտի աւարտի իր երկրային կեանքը։
Այսպէս, Աստուածածինն ընդունեց Անահիտի յատկութիւնները, անոր նուիրուած տօնը փոխանցուեցաւ Մարիամին, քանի որ Անահիտի մէջ էին ամփոփուած կնոջ եւ մայրութեան բոլոր առաքինութիւնները, մաքրութիւնը, նուիրուածութիւնը։   
Վերափոխման տօնը կը նշուի Օգոստոս 15-ի ամենամօտ Կիրակի օրը։
Այս պատճառով է, որ մենք՝ քրիստոնեաներս Օգոստոս 15-ին եկեղեցի կը յաճախենք, ուր կը կատարուի խաղողօրհնէք, ինչպէս կը կատարուէր հին օրերուն՝ Նաւասարդին։ Օգոստոսի տաք արեւուն տակ հասունցած խաղողը երկրի բարութեան եւ Աստուծոյ առատաձեռնութեան խորհրդանիշն է։
Քրիստոնէական կրօնքին մէջ կ’ըսեն, որ երբ Նոյ իջաւ Արարատի գագաթէն, անոր դիմաց բացուեցաւ շատ գեղեցիկ դաշտ։ Ան այնտեղ տնկեց խաղողի առաջին որթը։
Եկեղեցին կը թոյլատրէ խաղող ուտել միայն եկեղեցիին մէջ օրհնուելէ ետք։ Տեղի կ’ունենայ Մարիամ Աստուածածնի վերափոխման տօնի ժամանակ։
12 Դեկտեմբեր 2023
Facebook
Twitter
LinkedIn

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *